W najnowszym badaniu zamieszczonym na serwerze Preprints with The Lancet* naukowcy z Chin przeprowadzili wieloośrodkowe, retrospektywne badanie w celu zebrania danych na temat częstości występowania dysfunkcji węchu (OD) po trzech latach rekonwalescencji po chorobie koronawirusowej 2019 (COVID-19). OD, czyli utrata węchu, jest jedną z najczęstszych podostrych następstw COVID (PASC), która, jak wykazały badania, utrzymuje się również rok lub dwa lata po wystąpieniu choroby. Koronawirus 2 zespołu ostrej niewydolności oddechowej (SARS-CoV-2) dostaje się do ludzkiego gospodarza z jamy nosowej, aby ustanowić infekcję poprzez interakcję z receptorami enzymu konwertującego angiotensynę 2 (ACE2). Badania wykazały, że osoby z większą ekspresją ACE2 w ich nabłonku węchowym są podatne na infekcje i rozwój OD w późniejszym okresie. W większości przypadków problem ten stopniowo zanika. Jednak w niektórych przypadkach jego długotrwałe utrzymywanie się wpływa na życie pacjentów. Na przykład, niektórzy pacjenci z OD doświadczają ciężkich duszności. Poprzednie badania nie określiły, kiedy osoba z uporczywym OD odzyskuje zdrowie z tego osobliwego stanu oraz ich charakterystyki klinicznej. Ocena tych zmiennych u pacjentów z OD mogłaby pomóc w doradzaniu i leczeniu ich w odpowiednim czasie. W obecnym badaniu naukowcy przeprowadzili szczegółowe badanie wśród 167 osób, z których 155 wyzdrowiało z COVID-19 przed 1 kwietnia 2020 roku, a pozostałe 170 było dopasowanymi wiekowo zdrowymi kontrolami w Wuhan w Chinach. Pacjenci ci spełniali wstępnie określone kryteria wyzdrowienia. Mieli normalną temperaturę ciała przez co najmniej trzy dni, nie mieli objawów oddechowych, a dwa sekwencyjne testy reakcji łańcuchowej odwrotnej transkrypcji-polimerazy (RT-PCR) potwierdziły ich status COVID-19-negatywny. Zespół zebrał dane demograficzne, epidemiologiczne i objawy kliniczne twarzą w twarz. Jednak rozwiązali niejasności w danych, jeśli były, przez rozmowę telefoniczną. W przypadku innych ocen opierali się na wynikach określonych testów, np. wynik sześciu lub więcej punktów w Skali Depresji Hamiltona (HAMD) i Skali Lęku (HAMA) wskazywał na to, że pacjent był przygnębiony i lękliwy. Podobnie wykorzystali Athens Insomnia Scale (AIS) do oceny zaburzeń snu wśród uczestników badania. Badacze użyli systemu oceny olfaktometrii Toyota-Takagi (T&T) do testów węchu, w których wykorzystano pięć zapachów: ananasa, mięty, czosnku, róży i imbiru, do pomiarów wrażliwości węchu. W ciągu tygodnia testowali każdego uczestnika badania dwukrotnie, a mediana pola rozpoznawczego wskazywała, czy ich funkcja węchowa była normalna. Na koniec zespół dokonał porównań statystycznych pomiędzy grupą badaną i kontrolną. Dla zmiennych ciągłych wykonano test U Manna-Whitneya, a dla zmiennych kategorycznych dokładny test Fishera. Model regresji logistycznej pomógł im zidentyfikować wszystkie czynniki związane z OD, podczas gdy w analizie wieloczynnikowej, odcięcie p-value na poziomie 0,05 pomogło im zidentyfikować znaczące predyktory poprzez eliminację w przód. Badacze w niezwykły sposób śledzili pacjentów, którzy odzyskali COVID-19 przez 36 miesięcy (trzy lata) po zakażeniu. Dokonali trzech istotnych ustaleń. Po pierwsze, stwierdzili, że >95% pacjentów przywróciło normalną funkcję węchową w trzecim roku po wyleczeniu z COVID-19, ocenianą za pomocą testów T&T. Po drugie, stwierdzili, że bezsenność zwiększa ryzyko utrzymującej się hiposmii. Po trzecie, pacjenci z lękiem są bardziej narażeni na utratę węchu w dłuższej perspektywie. Ponadto, wśród pacjentów, którzy wyleczyli się z COVID-19 trzy lata temu, 10 do 15% miało lęk i depresję, a 30% do 50% miało zaburzenia snu. Inną niezwykłą obserwacją było to, że chociaż tylko 4,5% uczestników badania miało uporczywe OD, żaden nie miał anosmii lub całkowitej utraty węchu. W innym długoterminowym badaniu, przeprowadzonym przez Boscolo Rizzo i wsp. odnotowano utrzymującą się OD u 11,8% uczestników badania podczas dwuletniej obserwacji. Zaobserwowana mniejsza częstość występowania OD w tym badaniu potwierdza, że w większości przypadków stan ten stopniowo zanika, choć w grę mogą wchodzić również dodatkowe czynniki. Na przykład wariant SARS-CoV-2, który spowodował pierwotne zakażenie, może być przyczyną różnej częstości występowania OD w różnych populacjach. Spośród 155 pacjentów, u których wykryto COVID-19, 80,6% było w grupie wiekowej od 50 do 70 lat, a wiadomo, że starzenie się degeneruje wrażliwość węchową. Wyniki badań nie wykazały jednak istotnego statystycznie związku między uporczywym OD a wiekiem, objawami ogólnymi COVID-19 lub terapiami, z wyjątkiem uzależnienia od kobiet. Autorzy zauważyli więc, że o ile ból głowy i anosmia były skorelowane, to ból głowy i OD nie. Zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami zauważyli również, że bezsenność może być czynnikiem ryzyka OD u pacjentów z COVID-19, zwłaszcza tych z punktacją AIS ≥6. Ogólnie rzecz biorąc, wyniki badania sugerowały, że choć może to potrwać, w większości przypadków do trzech lat, pacjenci z COVID-19 odzyskują zdolność do samodzielnego funkcjonowania w zakresie węchu. Na podstawie obserwowanych wysokich wskaźników powrotu do zdrowia OD, badacze zapewnili pacjentów z zakażeniem SARS-COV-2 o dobrym rokowaniu.