niedziela, 29 maja 2022

Po raz pierwszy ujawnia swoją funkcję u niemowlęcia


W ludzkim zarodku powstaje w błonie śluzowej nosa narząd womeronowy (VNO), który jest w pełni rozwinięty do 20. tygodnia ciąży. Po raz pierwszy ujawnia swoją funkcję u niemowlęcia, które za pomocą narządu jednokomorowego wykrywa substancje sygnałowe, które emanują z sutka matki i prowadzą je bezpiecznie do źródła pokarmu. U osób dorosłych VNO, które duński lekarz wojskowy Jacobson opisał w 1811 roku u ssaków, a później u ludzi, długo uważano za szczątkowe i pozbawione funkcji. Jego renesans rozpoczął się wraz z odkryciem feromonów. Feromony to substancje, które osobnik wydziela w celu wywołania określonej reakcji behawioralnej, rozwojowej lub endokrynologicznej u osobników pokrewnych. Są to małe, lotne, bezwonne cząsteczki. Pierwszy feromon został wyizolowany w 1959 roku po 20 latach prac przygotowawczych przez Adolfa Butenandta, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie chemii: Bombykol (10,12-heksadecadienol), atraktant płciowy samicy jedwabnika. Obecnie feromony zostały zidentyfikowane u wielu gatunków zwierząt. Czy to pszczoły, karpie trawiaste czy goryle, eteryczni posłańcy wyznaczają granice terytorialne, ostrzegają przed wrogami lub hamują dojrzewanie płciowe konkurentów. Obecnie znanych jest również ponad 50 feromonów u ludzi. Podobnie jak właściwy narząd węchu, VNO ma bezpośrednie połączenie nerwowe z układem limbicznym. W przeciwieństwie do zmysłu smaku, drugiego ze zmysłów "chemicznych", VNO działa w dużej mierze bez przeszkód ze strony "cenzorskiej" neokory. W ten sposób przekazuje komunikaty, które są w dużej mierze odsunięte od świadomości i kontroli, i służy dwóm uzupełniającym się strategiom: Kobiety wybierają więc partnera o obiecującym potencjale genetycznym - mężczyźni tropią kobiety chętne do spółkowania.