Ból podczas stosunku seksualnego może być wyrazem choroby fizycznej w okolicy narządów płciowych lub w podbrzuszu (np. stan zapalny, zrosty po wcześniejszych operacjach, endometrioza). Szczególnie jeśli takie dolegliwości są nowe, należy je wcześnie zbadać za pomocą badania ginekologicznego. Jeśli ból występuje od początku aktywności seksualnej, a nawet może uniemożliwiać odbycie stosunku seksualnego, to przyczyną może być wada rozwojowa w okolicy narządów płciowych. W takich przypadkach priorytetem powinno być badanie ginekologiczne. Jeśli wykluczona jest przyczyna fizyczna, to może to być waginizm lub dyspareunia (= bolesny stosunek seksualny). Waginizm to nawracające lub uporczywe mimowolne zaciskanie mięśni w dolnej części pochwy, przez co penetracja penisa, ale także palca lub narzędzia podczas badania lekarskiego, a nawet tamponu staje się niemożliwa. To zaciśnięcie mięśni zwykle prowadzi do bólu i zwykle uniemożliwia stosunek seksualny. Zaburzenie to występuje głównie u kobiet, które miały negatywne doświadczenia związane z seksualnością lub które mają ogólne trudności w radzeniu sobie z seksualnością ze względu na swoją przeszłość. Leczenie za pomocą terapii seksualnej jest często skuteczne. Szczególnie dla młodych kobiet masturbacja jest pierwszą okazją do odkrycia swoich potrzeb seksualnych i eksploracji ciała. Nawet w późniejszych latach masturbacja może być uzupełnieniem kontaktu seksualnego z partnerem lub nawet jego substytutem. Niektóre kobiety doświadczają również, że orgazm jest możliwy tylko podczas masturbacji.