W najnowszym badaniu opublikowanym w Preventive Medicine Reports Journal, naukowcy przeprowadzili randomizowane badanie kliniczne (RCT), aby sprawdzić, czy przestrzeganie diety śródziemnomorskiej (MedDiet) z lub bez ograniczenia spożycia kalorii może poprawić poznanie. Otyłość, styl życia, w tym dieta i ćwiczenia, oraz choroby kardiometaboliczne zwiększają ryzyko pogorszenia funkcji poznawczych. Jak dotąd nie ma skutecznych farmakologicznych metod zapobiegania, opóźniania lub kontrolowania deficytów poznawczych. Badania wykazały jednak, że MedDiet i utrata masy ciała wpływają korzystnie na funkcje poznawcze, a połączenie tych dwóch metod może poprawić funkcje poznawcze. Jednakże badania RCT wykazały niespójne wyniki, z korzystnym lub nieistotnym wpływem odżywiania na funkcje poznawcze, co uzasadnia dalsze badania. W obecnym trójramiennym RCT badacze oceniali potencjalne korzyści poznawcze wynikające z przestrzegania zasad MedDiet z lub bez ograniczenia spożycia kalorii. Badanie Building Research in Diet and Cognition przeprowadzono w okresie od stycznia 2017 roku do października 2020 roku z udziałem 185 mieszkańców Chicago w wieku od 55 do 85 lat, w większości płci żeńskiej (86,0%), z otyłością. Uczestnicy zostali losowo przydzieleni do grupy interwencji MedDiet z ograniczeniem kalorii (n=72, ograniczenie 25,0% kcal dla utraty 5,0 do 7,0% masy ciała), grupy samej MedDiet (n=72) lub grupy kontrolnej (n=36). Okres interwencji dietetycznych wynosił osiem miesięcy, w tym 26 sesji dla grup interwencyjnych i 25 sesji dla grupy kontrolnej, a oceny kontrolne przeprowadzano przez 14,0 miesięcy. Podstawowym wynikiem badania była zmiana w punktacji oceny poznawczej w zakresie uwagi, informacji i przetwarzania (AIP); uczenia się, pamięci i rozpoznawania (LMR); oraz funkcji wykonawczych (EF). Wtórnymi wynikami badania były zmiany masy ciała, biomarkerów kardiometabolicznych i stylu życia. Zespół ocenił zwyczajowe spożycie diety za pomocą Harwardzkiego kwestionariusza częstotliwości jedzenia (HFFQS), a aktywność fizyczną oceniono za pomocą trójosiowego akcelerometru noszonego na niedominującym nadgarstku przez ≥4,0 dni i ≥10,0 godzin dziennie. W celu oceny ryzyka kardiometabolicznego w próbkach krwi dostarczonych przez pacjentów zmierzono ciśnienie tętnicze, serologiczne poziomy cholesterolu lipoproteinowego o niskiej gęstości (LDL-C), cholesterolu lipoproteinowego o wysokiej gęstości (HDL-C), cholesterolu całkowitego, triglicerydów (TG), insuliny, hemoglobiny glikowanej (HbA1c), białka C-reaktywnego o wysokiej czułości (hs-CRP) oraz stężenie glukozy. Osoby były rekrutowane poprzez prezentacje w placówkach dla seniorów i ogłoszenia w lokalnych dzielnicach, a przed włączeniem do badania przeszły telefoniczne i fizyczne badania przesiewowe. Do analizy włączono osoby ze wskaźnikiem masy ciała (BMI) w zakresie od 30,0 do 50,0 kg/m2, z wynikiem w skali adherencji diety śródziemnomorskiej ≤6,0, z wynikiem w skali Montreal Cognitive Assessment (MoCA) ≥19,0 oraz osoby mówiące w języku angielskim. Zespół wykluczył osoby, które nie mogły ćwiczyć zgodnie ze skalą aktywności fizycznej EASY, serologiczne wartości HbA1c >9,0 podczas badania przesiewowego oraz istotne choroby współistniejące, takie jak zaburzenia autoimmunologiczne lub poważne choroby układu sercowo-naczyniowego, płuc, nerek i wątroby. Ponadto z analizy wykluczono osoby stosujące warfarynę, cierpiące na ciężkie schorzenia psychiatryczne, osoby z historią operacji bariatrycznej, osoby uczestniczące jednocześnie w formalnych programach redukcji masy ciała oraz osoby, które brały udział w badaniach związanych z poznaniem w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Osoby stosujące MedDiet otrzymywały codziennie jedną uncję migdałów i trzy łyżki stołowe oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia. Teorie społecznej determinacji i społecznego poznania zostały wykorzystane do kierowania przestrzeganiem interwencji w ramach badania. Ponadto uczestnicy przeszli praktyczne (przygotowywanie posiłków) i dydaktyczne szkolenie dietetyczne. Wszystkim osobom zalecono umiarkowaną aktywność fizyczną w wymiarze 150 minut tygodniowo. Uczestnicy grupy kontrolnej otrzymywali co tydzień biuletyn informacyjny dotyczący zdrowia. Interwencje dietetyczne nie wpłynęły istotnie na wyniki LMR, EF, AIP ani MoCA. Średni wzrost punktacji za przestrzeganie interwencji MedDiet plus ograniczenie kalorii i samej MedDiet wynosił odpowiednio 6,30 punktu i 4,80 punktu w stosunku do grupy kontrolnej (+0,60 punktu). Średnie redukcje masy ciała wśród osób w grupie MedDiet plus ograniczenie kalorii, grupie MedDiet alone i grupie kontrolnej wynosiły odpowiednio 4,60 kg, 2,60 kg i 0,60 kg. Interwencje dietetyczne nie wykazały istotnego wpływu na wysiłek fizyczny i poziom biomarkerów kardiometabolicznych, chociaż zaobserwowano niższy poziom insuliny na czczo i niższe wartości masy ciała u uczestników grupy MedDiet plus ograniczenie kalorii w porównaniu z pozostałymi grupami. W szczególności zaobserwowano istotne zmniejszenie otyłości trzewnej, jednak odsetek całkowitej tkanki tłuszczowej nie różnił się istotnie pomiędzy grupami po interwencji. Uczestnicy obu grup interwencyjnych mieli podobną frekwencję na sesjach grupowych, a 67,0% uczestników badania miało nadciśnienie tętnicze.