czwartek, 6 kwietnia 2023

Jak wynika z badań, postrzeganie obrazu własnego ciała przez nastolatków kształtuje nawyki żywieniowe

W najnowszym badaniu opublikowanym w czasopiśmie Nutrition Reviews, naukowcy dokonują przeglądu aktualnej literatury w celu określenia związku między nawykami żywieniowymi a postrzeganiem obrazu ciała i zadowoleniem z niego u nastolatków. Młodzież przechodzi znaczące zmiany fizyczne, behawioralne i psychologiczne podczas przejścia z dzieciństwa do dorosłości. Obawy dotyczące obrazu siebie w tym wrażliwym wieku, na które wpływają opinie i naciski ze strony rodziny i rówieśników, a także wyobrażenia o stereotypowym idealnym obrazie ciała wzmacniane przez media społecznościowe, mogą wywołać niezdrowe nawyki żywieniowe u nastolatków. Obraz ciała odnosi się do postrzegania swojego rozmiaru i kształtu ciała, które mogą lub nie mogą odzwierciedlać rzeczywisty kształt lub rozmiar. Wizerunek ciała jest często związany z uczuciami i myślami, jakie człowiek ma na temat swojego postrzeganego obrazu siebie. Obraz ciała ma komponenty związane z percepcją, satysfakcją, zachowaniem i poznaniem. Na przykład, postrzeganie obrazu ciała odnosi się do tego, jak dokładnie dana osoba postrzega siebie, podczas gdy satysfakcja z obrazu ciała zależy od tego, jak blisko jej postrzeganie siebie odpowiada idealnemu obrazowi ciała. Obraz ciała jest powiązany z pewnością siebie, samooceną, ćwiczeniami i zachowaniami żywieniowymi, a także wpływa na to, jak często dana osoba ma myśli związane z wyglądem. Ponadto, postrzeganie obrazu ciała może wpływać na decyzje dotyczące ilości i rodzaju spożywanych pokarmów. Podczas gdy wiele badań dotyczyło ogólnego związku między obrazem ciała a zaburzeniami odżywiania, niewiele z nich badało związek między obrazem ciała a nawykami żywieniowymi u nastolatków. W niniejszej pracy badacze dokonali systematycznego przeglądu badań, w których badano, czy postrzeganie obrazu ciała i satysfakcja z niego u nastolatków były powiązane z ich zwyczajami żywieniowymi. Badania zostały uwzględnione w przeglądzie, jeśli były to badania typu case-control, przekrojowe lub kohortowe w języku angielskim, hiszpańskim lub francuskim. Włączone badania badały związek między wskaźnikami nawyków żywieniowych lub wzorcami żywieniowymi, takimi jak codzienne spożycie owoców i warzyw, a postrzeganiem obrazu ciała i zadowoleniem z niego wśród młodzieży w wieku od 10 do 18 lat. Kryteria wykluczenia obejmowały cel oceny wpływu konkretnych interwencji, oceny wykorzystujące spożycie energii lub konkretnych składników odżywczych lub badania dotyczące szerszej grupy wiekowej bez skupienia się na uczestnikach w wieku młodzieńczym. Badania porównywano poprzez wyodrębnienie standardowych danych dotyczących wielkości próby, reprezentacji płci w badanej populacji, roku publikacji, wyników związanych z postrzeganiem obrazu ciała, satysfakcji z obrazu ciała i nawyków żywieniowych, a także głównych ustaleń dotyczących związków pomiędzy obrazem ciała a nawykami żywieniowymi. Wyniki były niejednorodne w odniesieniu do postrzegania obrazu ciała i nawyków żywieniowych. Niektóre badania wskazywały, że młodzież z błędnym postrzeganiem masy ciała ma więcej niezdrowych nawyków żywieniowych, podczas gdy dokładne postrzeganie masy ciała prowadziło do większego przestrzegania zdrowych wzorców żywieniowych, takich jak dieta śródziemnomorska. Porównywalnie, inne badania wskazały, że młodzież z dokładniejszym postrzeganiem swojej masy ciała miała niezdrowe nawyki żywieniowe z większym spożyciem słodyczy, hamburgerów, chipsów i słodzonych napojów. Młodzież, która albo nie docenia swojej masy ciała, albo ma dokładną percepcję swojej masy ciała i nie uważa się za osobę z nadwagą, może nie odczuwać potrzeby utraty zbędnych kilogramów i w rezultacie może oddawać się niezdrowym nawykom żywieniowym. Z kolei nastolatki, które przeceniają swoją masę ciała, mogą dążyć do utraty wagi poprzez zdrowe zachowania, takie jak regularne ćwiczenia i zdrowe nawyki żywieniowe, albo oddawać się niezdrowym praktykom, takim jak restrykcyjne diety i nadmierne ćwiczenia. Podobną niejednorodność odnotowano w związku między zadowoleniem z obrazu ciała a nawykami żywieniowymi. W niektórych badaniach odnotowano, że młodzież zadowolona z obrazu własnego ciała oddawała się zdrowym nawykom żywieniowym, takim jak spożywanie większej ilości warzyw i owoców. Z kolei nastolatki niezadowolone z obrazu ciała stosowały restrykcyjne diety i inne niezdrowe nawyki żywieniowe. Obserwacja ta kontrastuje z innymi badaniami, w których stwierdzono, że niezadowolenie z obrazu ciała zachęca nastolatków do zdrowszego odżywiania się i stosowania diety śródziemnomorskiej. Wzorce związane z płcią zostały również zaobserwowane w związku pomiędzy postrzeganiem obrazu ciała i nawykami żywieniowymi. Ogólnie rzecz biorąc, dziewczęta przeceniały swoją masę ciała i miały chęć schudnięcia, podczas gdy chłopcy niedoceniali swojej masy ciała i próbowali przytyć. Co więcej, dziewczęta, które chciały schudnąć, oddawały się zdrowszym nawykom żywieniowym, takim jak zwiększone spożycie warzyw i owoców oraz ograniczenie spożycia żywności przetworzonej; często jednak opuszczały śniadanie. Z kolei chłopcy wykazywali niewielkie przywiązanie do zdrowszych wzorców żywieniowych lub diety śródziemnomorskiej. Te różnice między płciami w postrzeganiu obrazu ciała odzwierciedlają różne naciski społeczne, które działają na dziewczęta i chłopców, przy czym dziewczęta pragną być szczuplejsze, a chłopcy preferują bardziej umięśniony typ ciała.