Kobiety, które doświadczają pierwszych uderzeń gorąca

W dużym badaniu dotyczącym zdrowia kobiet w USA, SWAN study, przebadano ponad 1400 kobiet z uderzeniami gorąca przez 16 lat. Średni czas trwania objawów wynosił 7,4 roku, w tym 4,5 roku po menopauzie. Kobiety, które doświadczają pierwszych uderzeń gorąca jeszcze w trakcie miesiączki, doświadczają średnio dłuższego łącznego czasu trwania objawów (ok. 11,8 lat) niż te, które doświadczają pierwszych uderzeń gorąca dopiero w okresie po menopauzie - mają problemy średnio tylko przez 3-4 lata. Głównym czynnikiem, zwłaszcza u kobiet po menopauzie, jest niedobór estrogenów. Nie tłumaczy to jednak dolegliwości u kobiet w okresie okołomenopauzalnym, które nadal miesiączkują, choć coraz bardziej nieregularnie. Tutaj za czynnik spustowy przyjmuje się silne wahania poziomu estrogenów, spowodowane starzeniem się jajników. Przyczyną jest wzrost hormonów nakazujących pracę jajników, FSH (= follicle-stimulating hormone) i LH (= luteinising hormone). Jajniki początkowo odpowiadają na rosnące polecenia niekiedy bardzo wysokim poziomem estrogenów, co może powodować tkliwość piersi i uczucie napięcia w całym ciele. Jeśli te podwyższone poziomy estrogenów spadają ponownie w kierunku miesiączki, pojawiają się uderzenia gorąca i poty. Inne czynniki, które mogą odgrywać rolę w perimenopauzie to zmniejszona produkcja hormonu ciałka żółtego - progesteronu (jest on produkowany w większych ilościach dopiero po owulacji, a owulacje stają się coraz rzadsze w latach poprzedzających menopauzę) oraz wzrost FSH (patrz wyżej). Jeśli kobieta nie ma już krwawienia z powodu usunięcia macicy lub jej wyściółki (ablacja endometrium), można wykonać oznaczenie FSH i estradiolu w surowicy, aby ocenić sytuację hormonalną. Oznaczenie progesteronu jest przydatne dopiero w trzecim tygodniu cyklu, czyli około tygodnia po podejrzeniu owulacji, gdyż przed owulacją i tak jest niski.

Menopauza to znacząca przerwa w życiu kobiety

Menopauza to znacząca przerwa w życiu kobiety i w zasadzie odpowiednik okresu dojrzewania. W okresie dojrzewania organizm kobiety przygotowuje się do produkcji jaj, które mogą zostać zapłodnione, natomiast menopauza wyznacza i określa koniec fazy płodnej wraz z ostatnią miesiączką. W krajach zachodnich menopauza występuje średnio w wieku 51,4 lat, ale zdarzają się również przypadki przedwczesnej menopauzy (climacterium praecox), która występuje naturalnie lub w wyniku radioterapii lub chemioterapii. U tych kobiet krwawienie ustaje w wieku 35 lat. Pierwsze zmiany w cyklu miesiączkowym pojawiają się na wiele lat przed właściwą menopauzą. Średnio kobieta ma około 47 lat, gdy wchodzi w premenopauzę. W tej fazie stopniowo zmienia się równowaga hormonalna. Zmniejsza się produkcja hormonu progesteronu (hormonu ciałka żółtego) i jednocześnie zwiększa się stężenie estrogenów, co powoduje wydłużenie odstępów między krwawieniami. Owulacja występuje rzadko. W drugiej fazie (perimenopauza), czyli właściwej fazie szczytowej menopauzy, dochodzi do zatrzymania dojrzewania pęcherzyków w jajnikach i całkowitego ustania owulacji. W trakcie tego zmniejsza się również produkcja hormonu estrogenu, podczas gdy hormony męskie nadal są produkowane na poprzednim poziomie. Kobiety cierpią w tym czasie na niski poziom estrogenów i letarg jajników. Postmenopauza rozpoczyna się około jednego do dwóch lat po ostatniej miesiączce. W tej fazie ustaje produkcja progestyny i estrogenów i antykoncepcja nie jest już potrzebna. Kobiety mają wtedy średnio około 65 lat.